بومیهای کدام روستای پایتخت، تهرانی حرف میزنند؟/ گویش تهرانیهای قدیم ترکیبی از زبان رازی و مازنی است
تاریخ انتشار: ۵ بهمن ۱۴۰۱ | کد خبر: ۳۶۹۳۲۳۲۳
تهران قدیم هزاران سال از توابع ری کهن یا همان راجیانا بود و به عنوان یکی از ۳منطقه مهم مادها به شمار میرفت. به همین خاطر زبان تهرانیهای نخستین، شاخهای از زبان مادها است که به فارسی قدیم نزدیکی بسیاری دارد. اکنون زبان تهرانیها هیچ شباهتی با زبان تهرانی اصیل و قدیمی ندارد.
به گزارش همشهری آنلاین، زبان اصلی مردم تهران، فارسی است.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمیشوند!
«مریم معانی» استاد دانشگاه، باستانشناس و پژوهشگر علوم باستانشناسی درباره پیشینه زبان تهرانی میگوید: «در دورهی اشکانیان، زبان پهلوی اشکانی بود که از پارسی باستان گرفته شد. همچنین در زمان این خاندان خط و زبان پهلوی رواج پیدا کرد و در دانش و ادب از آن استفاده کردند. بعد از دوره اشکانیان، در ری کهن و ناحیههای پیرامون آن مانند تهران و قصران در سدههای سوم و چهارم هجری قمری، آل بویه و دیالمه قدرت داشتند. به همین دلیل زبان طبرستانی یا همان مازندرانی نفوذ و رواج داشت.
زبان مازنی و گیلکی که از زبانهای کهن ایران است بعد از سقوط ساسانیها و هجوم اعراب به ایران تا سدههای بعد، در این مناطق هنوز جاری و ساری بود، اما در سال ۲۱ هجری قمری اعراب به «تیسفون» پایتخت ایران در دوره ساسانی حمله کردند و پایتخت سقوط میکند. ۲دهه قلمرو ساسانیها به تصرف سربازان خلفای عرب میافتد، اما همچنان در مازندران و دیلمان زبان، کار، زندگی مانند دوره ساسانی است.»
«مرحوم عباساقبال» در مقالههای تحقیقی خود، با نام لهجهی تهرانی، گویش مردم تهران باستان را چنین تعریف کرده است: «لهجهی تهرانی که پیش از خراب شدن و از رونق افتادن شهرری، بهآن زبان رازی میگفتند، از لهجههای زبان پهلوی یعنی شعبهایی از زبان پارسی است که در بخش شمال و شمال غربی و مغرب و جنوب ایران رواج داشته و لهجههای مازندرانی، گیلکی، تاتی، لری، کردی، شیرازی، آشتیانی و… از بازماندگان همان زبانند. این زبان چنان که روشن است بهکلی غیر از پارسی دری بود که نخست در ماوراءالنهر، سپس در خراسان و سیستان، زبان رسمی و شعر و ادب شده است.»
بههر حال، لهجهی امروز تهرانی، بیشتر دستخوش دگرگونی شده و واژههای بیگانه به آن راه یافته است. معانی در ادامه میگوید: «هرچند این واژههای بیگانه را در گویشهای محلی، بسیار کمتر میتوان دید. لهجه تهرانی به شکل کنونی از زمان قاجار به وجود آمده و با لهجه اهالی بومی تهران متفاوت است. لهجه قدیم تهران، نزدیک به لهجه رازی و منسوب به ری بود. چون این لهجه در شمال ری به کار میرفت و به لهجههای لواسانی یا قصرانی معروف شد.
با تبدیل تهران به شهر توسط شاه طهماسب یکم، مردم مختلف و بهخصوص نظامیها به تهران مهاجرت کردند تا آنجا که در دوران نادرشاه تهران به یک پادگان نظامی تبدیل شد. به همین خاطر لهجههای این مهاجران با گویش روستای ری ترکیب و پس از پایتخت شدن تهران رونق گرفت. ایجاد منصب دیوان در زمان فتحعلیشاه اتفاق مهمی در این تحولات بود. پس از آن، تفرشیها و آشتیانیها مناصب مهم حکومتی را برعهده گرفتند.
به این ترتیب، دو نوع زبان «زبان قلمی» و «زبان شمشیری» شایع و حاصل اختلاط این دو زبان، لهجهای است که امروزه در تهران رایج است. در نتیجه، به هیچوجه نمیتوان این گویش را تهرانی خالص دانست.» لهجه قدیمی تهرانی هنوز هم در مناطقی مثل شمیران وجود دارد، اما در معرض فراموشی است.
بومیهای لواسان یا قصران هنوز به لهجه تهرانی کُهن صحبت میکنند که گویشی بین زبان رازی و مازنی است و بسیار از واژههای مازندرانی را در خودش دارد.
منبع: فرارو
کلیدواژه: تهران قدیم گویش تهرانی زبان تهرانی
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را بهطور اتوماتیک از وبسایت fararu.com دریافت کردهاست، لذا منبع این خبر، وبسایت «فرارو» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۶۹۳۲۳۲۳ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتیکه در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
هشدار هواشناسی به تهرانیها/ جزئیات پیش بینی هواشناسی
به گزارش خبرآنلاین، اداره کل هواشناسی استان تهران از وقوع رگبار و رعد و برق از پنجشنبه (۱۳ اردیبهشت) و احتمال آبگرفتگی معابر و لغزندگی جادههای کوهستانی خبر داد.
ایسنا در خبری نوشت: برپایه بررسی نقشههای پیشیابی و واکاوی الگوهای همدیدی، وضعیت جوی استان تهران تا ظهر فردا (۱۳ اردیبهشت) آسمانی کمی ابری تا نیمه ابری همراه با وزش باد در نیمه جنوبی، گاهی وزش باد نسبتا شدید تا شدید و احتمال خیزش گرد و خاک و در ارتفاعات افزایش ابر و بارش پراکنده پیشبینی میشود.
با نفوذ و فعالیت سامانه بارشی از عصر فردا تا ظهر شنبه (۱۳ تا ۱۵ اردیبهشت) آسمان استان نیمه ابری تا ابری در بعضی ساعتها بارش باران بهویژه بعد از ظهر جمعه تا صبح شنبه گاهی رگبار تندر و آذرخش مورد انتظار است و رخداد تگرگ در نقاط مستعد دور از انتظار نیست.
از عصر پنجشنبه تا یکشنبه (۱۳ تا ۱۶ اردیبهشت) در بعضی ساعتها بهویژه بعد از ظهر تا شب در نیمه جنوبی استان وزش باد شدید تا خیلی شدید پیشبینی میشود.
از جمعه شب تا صبح یکشنبه کاهش محسوس دما به ویژه در نیمه شمالی استان مورد انتظار است.
بنابر هشدار زردرنگ اداره کل هواشناسی استان تهران، در این شرایط جوی احتمال آبگرفتگی معابر و جاری شدن روانآب، لغزندگی و کاهش دید بهویژه در جادههای کوهستانی و گردنهها، احتمال خسارت به سازههای موقت، احتمال خسارت به نهالها، درختان آسیبپذیر و محصولات باغی و زراعی وجود دارد بنابراین نسبت به احتیاط در سفرهای بین شهری، عدم اتراق در حاشیه و بستر رودخانهها و مسیلها، احتیاط در فعالیتهای کوهنوردی، خودداری از چرای دام و تردد عشایر در حاشیه رودخانهها و نواحی مرتفع، اطمینان از استحکام سازههای موقت لایروبی کانالها و آبروها با توجه به احتمال رخداد تگرگ و اتخاذ تمهیدات لازم جهت جلوگیری از خسارت به بخش کشاورزی توصیه میشود.
هشدار زرد رنگ به معنای این است که پدیدهای جوی رخ خواهد داد که ممکن است در سفرها و انجام کارهای روزمره اختلالاتی را ایجاد کند. این هشدار برای آگاهی مردم صادر میشود تا بتوانند آمادگی لازم را برای مواجهه با پدیدهای جوی داشته باشند که از حالت معمول کمی شدت بیشتری دارد. از سوی دیگر مسئولان نیز در جریان این هشدارها قرار میگیرند تا اگر لازم باشد تمهیداتی را بیندیشند.
۴۷۲۳۶
برای دسترسی سریع به تازهترین اخبار و تحلیل رویدادهای ایران و جهان اپلیکیشن خبرآنلاین را نصب کنید. کد خبر 1901742